بشنو از نی . . .

ابن السلام و گوهر شب چراغ

آورده اند که روزی حاتم طائی به گردش اندر بود. در راه مردی را دید که خار می کند و دستهای او خونین است. حاتم را دل بر او بسوخت و پیش رفت و گفت ای مرد نامت چیست؟

خارکن گفت مرا ابن السلام گویند و جزو زندگانم اما ایکاش که زنده نبودم.

حاتم گفت به خانه من بیا تا ترا از این فقر و مسکنت نجات دهم.

خارکن گفت آن را که خدا نخواهد تو چه خواهی؟

حاتم گفت خدا وسیله ساز است مرا وسیله خوشبختی تو کرده است.

خارکن بپذیرفت و شامگاه به سراغ خانه حاتم رفت. حاتم خوانسالار را فرمود تا مرغی که هر روز گوهری شب چراغ بوجود آوردی باو دادند. ابن السلام با خود گفت این چه مرغی است که مرا از فقر و مسکنت نجات دهد؟ من با این چه توانم کرد و از ماجراغافل بود و خوان سالار هم حرفی به او نزده بود.

باری ابن السلام وقتی از خانه حاتم بیرون آمد یکسر به محله مجوسان رفت و مرغ را به بهای ارزان بفروخت و با پولی که گرفته بود نانی خرید و به خانه آورد.

در فردای آن روز باز حاتم را گذر بر صحرا افتاد و ابن السلام را دید. حاتم گفت ای برادر چرا دعوت مرا اجابت نکردی؟

ابن السلام گفت من به عهد وفا کردم و آمدم اما تو وفا نکردی.

حاتم گفت چگونه من به عهد خود وفا نکردم.

ابن السلام گفت و عده دادی مرا از فقر و مسکنت نجات دهی.

حاتم گفت خوانسالار را گفتم که مرغی گران قیمت به تو عطا کند آن مرغ هر سحر گوهر شب چراغ به تو بخشد قدرش را بدان.

ابن السلام خنداه ای کرد . گفت: راست است اما آن را که خدا نخواهد تو چه خواهی. من مرغ را به بهای ارزان فروختم چونکه از خاصیت آن آگاه نبودم. اکنون ای برادر راه خود گیر که نکبت من ترا همی گیرد من اگر به جای این که به سوی تو آمدم قدمی بسوی خدا بر می داشتم او به من می داد و آنچه را هم که خدا دهد به آسانی از دست نرود.

برگرفته از هزار و یکشب