کتابخوانی فرهنگی که نیاز به کار دارد
- موسی رفیعزاده
در افغانستان همانند بسیاری از عرصهها، کتاب و کتابخوانی نیز با چالشهای ناگواری مواجه است؛ چالشهایی از جمله عدم رشد فرهنگ کتابخوانی در میان اقشار گوناگون، گران تمام شدن قیمت چاپ کتاب در داخل کشور، نبود حمایت واقعی دولت از ناشران.
در همین بحبوحه و وضعیت ناگواری که کتاب و فرهنگ کتابخوانی در کشور دارد، هستند افرادی که سعی دارند به هر طریق ممکن به اعتلای این فرهنگ در میان اقشار متفاوت جامعه کمک کنند و راههایی برای افزایش میل و علاقه مردم به کتاب و کتابخوانی دریابند.
محمد ناظری، ناشر کتاب، میگوید که متاسفانه در افغانستان، فرهنگ کتابخوانی در وضعیت آشفتهای قرار دارد.
بهگفته او، سرانه مطالعه در کشور پایین است و به همین دلیل سکتور خصوصی در تلاش این است تا به بهترین شکل ممکن در نهادینه شدن فرهنگ کتابخوانی در کشور فعالیت کند.
در طول سالهای گذشته علیرغم سرمایهگذاری قابل توجهی که در بخش کتاب و کتابخوانی در کشور شده است، اما همچنان حمایت خاصی از سوی دولت از ناشرین صورت نمیگیرد. ناظری از دولت بهعنوان بازوی اصلی سکتور خصوصی یاد کرده، اظهار داشت که عدم موجودیت امکانات مناسب و تسهیلات مورد نیاز برای چاپ کتاب در داخل کشور، از عمدهترین چالشهای فرا راه چاپ کتاب میباشد و دولت باید با ارایه یک سری تسهیلات، طوری برنامهریزی کند که چاپ کتاب در داخل کشور با کمترین هزینه ممکن صورت بگیرد.
این دقیقا یکی از چالشهای اساسی فراراه کتاب و کتابخوانی در کشور است، مشکلی که باعث شده سالانه میلیون افغانی، سرمایه برای چاپ کتاب، به کشورهای همسایه سرازیر شود و این در حالی است که بنا بر اظهارات این ناشران کتاب، ظرفیت چاپ کتاب از لحاظ فنی در داخل کشور وجود دارد.
وی به این باور است که هزینه چاپ کتاب در خارج از کشور، به مراتب پایینتر از درون افغانستان میباشد، بهگونهای که حتی میتوان ادعا کرد که هزینه چاپ در داخل کشور، به دو برابر چاپ آن در کشورهای همسایه میرسد.
ناظری میگوید که بهدلیل وجود همین مشکل، چاپ کتاب در داخل کشور برای ناشرین مقرون بهصرفه نیست و نیاز است که دولت یک سری امکانات و تسهیلات را در اختیار ناشرین قرار بدهد.
بهگفته وی، دولت میتواند کاغذ را بهصورت سوبسایدی در اختیار ناشرین قرار بدهد و یا طوری زمینهسازی کند که چاپخانههای دولتی در همکاری با ناشرین به چاپ کتاب بپردازند.
این مساله از یکسو میتواند مانع خروج سرمایهای هنگفت از کشور گردد و در مرحله دوم میتواند زمینه را برای رشد هرچه بیشتر فعالیتهای ناشرین در راستای چاپ کتاب باکیفیت در داخل کشور فراهم آورد و همچنان چرخش سرمایه در داخل کشور، زمینههای بیشتری را برای اشتغال فراهم میآورد.
یکی دیگر از چالشهای فراراه کتابخوانی در کشور که باعث میشود اقشار جامعه تمایل کمتری به کتابخوانی داشته باشند، مشکلاتی است که در نگارش کتب به کرات مشاهده میشود.
ناظری با تایید این مشکل، دلیل اصلی آن را در عدم توجه مولفین میپندارد. این در حالی است که در سایر نقاط جهان، کار روی چاپ کتاب بهصورت تیمی و شبکهای صورت میگیرد به اینگونه که مولف بعد از تالیف، کتاب را در اختیار ویراستار میگذارد و بعد از طی این مراحل کتاب به چاپ سپرده میشود.
در طول سالهای گذشته اگرچه همچنان سرآمد مطالعه کتاب در داخل کشور پایین بوده است، اما با آنهم نمایشگاههای متعددی برای رشد هرچه بیشتر فرهنگ کتابخوانی در کشور برگزار شده است؛ نمایشگاههایی که اگرچه کوتاهمدت بودهاند، اما توانستهاند که تاثیر قابل توجهی در این عرصه بر جای بگذارند. هشت صبح